Slim besparen op binnensanering van asbest
Het saneren van binnenasbest in te slopen stallen kost veel geld, maar daar is nog wel eens een mouw aan te passen.
Tag Archief van: Asbest
Veel meer asbest dan gedacht
De nieuwste inventarisatie in de provincie Gelderland laat zien dat er nog 20 miljoen vierkante meter op de daken ligt. Dat is 6 miljoen vierkante meter meer dan de vorige schatting. Ook in de provincie Overijssel ligt nog meer asbest dan gedacht. De deadline om voor 2024 alle asbest te verwijderen, wordt daarmee een stuk […]
Ouderen in Achterhoek in financiële problemen door asbestdaken
DOETINCHEM – Voor 1 januari 2024 moet asbest van de daken. Dat wordt een heidense klus in de Achterhoek waar het buitengebied vol staat met het ooit geliefde, maar nu verboden materiaal.
Een jonge vrouw loopt het erf op bij de boerderij tussen Doetinchem en Kilder. ,,De oplossing voor het probleem”, zegt Annie Gerritsen (73) terwijl ze vanuit de woonkamer naar de vrouw kijkt. De bezoekster heeft belangstelling voor één van de drie huizenkavels die vrijkomt als de boerderij – woonhuis met vijf schuren – wordt afgebroken. De sloop is onderdeel van een rekensom die ertoe moet leiden dat Annie en haar man Fons (75) van 1.700 vierkante meter asbestdak afkomen die nu op de drie schuren zitten. En dat ze op deze plek voor zichzelf een nieuw huis kunnen bouwen.
Heidens karwei
Wie op een verloren middag de buitengebieden van de Achterhoek en Liemers doorkruist ziet snel hoe groot het probleem is. Het land staat vol schuren bedekt met asbest. Ooit een geliefd materiaal, want sterk en niet kapot te krijgen. Maar sinds 1993 is asbest verboden omdat als het materiaal verweert, de vezels longkanker kunnen veroorzaken. De verwering van asbest neemt na dertig jaar toe. Daarom vindt de overheid dat het asbest 1 januari 2024 van de daken moet zijn. Een heidens karwei en voor menig bewoner in het buitengebied een financieel probleem.
Wim Prinsen woont met zijn gezin in het buitengebied van Aalten. Zijn ouders hielden hier tot eind jaren negentig een boerderij met rundvee en varkens. De schuren, bedekt met 500 vierkante meter asbest, staan er nog maar er zijn sloopplannen. ,,Tijdens een bijeenkomst in de Radstake ontdekte ik dat ik een probleem heb”, zegt Prinsen. ,,Het ging over glasvezel maar ook over asbest. Dat gaat geld kosten, besefte ik. Ik hoop dat ik met 20.000 euro klaar ben. Een deel hopen we te bekostigen uit een subsidie van de gemeente Aalten.”
2024
De voorlichting over asbest in de Radstake werd gedaan door Anton Legeland van LNAgro ‘De Ondernemerij’, het Ulftse adviesbureau voor agrarische bedrijven. Legeland is bezig met de bewustwording van het probleem: ,,Want veel mensen weten niet eens dat een asbestdak in 2024 is verboden.” Het adviesbureau is een van de initiatiefnemers van de zogenaamde asbesttrein opgezet. Een ambitieus project waarbij Legeland en de zijnen om de keukentafel willen met bewoners in de regio, om een plan te maken voor het saneren van hun asbestdaken. ,,Maatwerk”, volgens Legeland.
Bij de voormalige kippenboerderij in het buitengebied van Didam van Henk Lanters (71) is Legeland al geweest. Ook Lanters was bij de bijeenkomst in de Radstake en nam een kordaat besluit: alle 3.000 vierkante meter asbest vervangen door een nieuw dak.
,,Begin 2015 zijn in twee weken alle daken gewisseld”, zegt Lanters. ,,Dat was door de zure appel bijten. Saneren en het leggen van nieuwe daken – we stallen caravans in vier schuren – kostte 80.000 euro. Dat hebben we betaald uit onze oudedagsvoorziening. Die proberen we met het stallen van caravans terug te verdienen. Maar we zijn blij dat we het hebben gedaan. Want huis en schuren staan er netjes bij én zijn verkoopbaar.”
Zover zijn Fons en Annie Gerritsen nog niet. In 1998 stopte het echtpaar met een varkenshouderij. De drie schuren zijn ook hier ingevuld met caravans én een hondentrainingsschool.
Te duur
Anton Legeland is bij Gerritsen aangeschoven aan tafel. Fons vertelt dat hij vroeger zelf asbest heeft gezaagd: ,,Een beetje water erbij om het stof tegen te gaan. Geen probleem.” ,,Dat deed elke boer”, zegt Legeland.
Maar nu, zo heeft Legeland berekend, kost het saneren van het asbest en het slopen van de schuren kost Kilderse familie een ton. Gerritsen heeft dat geld niet. De bank heeft bovendien laten weten hiervoor geen geld uit te lenen. Wel hanteert de gemeente Montferland een Rood voor Rood-regeling waarbij agrarische bebouwing kan worden gesloopt om plaats te maken voor nieuwe bebouwing. Dat zou drie bouwkavels kunnen opleveren. ,,Twee kavels zouden we kunnen verkopen”, zegt Fons. ,,Op een kavel kunnen we zelf bouwen.”
Legeland rekent voor: ,,Sloop plus sanering en onder meer bodemonderzoeken kost 175.000 euro. Daarnaast moet er geld zijn om een huis te bouwen. Dat moet betaald worden uit de verkoop van twee kavels.”
Rekensommen die Legeland geregeld maakt. Hij komt geregeld mensen tegen op leeftijd die zijn gestopt met hun bedrijf. ,,Mensen die hard hebben gewerkt en zuinig geleefd”, zegt Legeland, die mensen met asbestdaken adviseert zich snel te laten informeren. ,,Nu worden ze overvallen omdat ze asbest moeten saneren. Deze mensen zitten niet op een zak geld. En 2024 nadert: over 68 maanden is het zover.”
Asbestfeiten
– In Gelderland ligt 20 miljoen vierkante meter asbest.
– In de acht Achterhoekse gemeenten (inclusief Montferland) ligt 7,7 miljoen vierkante meter op 12.500 adressen.
– 1 januari 2024 mag er geen asbest meer op de daken liggen. Volgens deskundigen is het een illusie dat al het asbest voor die datum is weggehaald. Provincie Gelderland streeft er naar tegen die tijd 85 procent te hebben gesaneerd.
– De kosten voor het weghalen van asbest lopen uiteen van 8 euro tot 50 euro per vierkante meter. Daarbij geldt: hoe groter het oppervlak, hoe lager de kosten per vierkante meter.
– Er is een landelijke subsidieregeling van 4,5 euro per vierkante meter, maar deze pot is leeg aan het raken.
– De gemeente Aalten heeft een subsidieregeling met daarin 100.000 euro die loopt tot 31 juli. Montferland hanteert de regeling Rood voor Rood: agrarische gebouwen kunnen worden gesloopt en in de plaats komen bouwkavels. Elke gemeente heeft zijn eigen regels.
Eindelijk verlost van lege stallen
In het project Zon op erf gaan 5 agrarische ondernemers in Gelderland hun stallen slopen en vervolgens een veld met zonnepanelen aanleggen. Een van de deelnemers is wijnboer en varkenshouder Leon Masselink. Het inrichtingsplan voor zijn ‘zonnepark’ is bijna klaar. Nu nog de subsidiebeschikking.
Het wordt komende weken ongelofelijk spannend voor Leon Masselink uit Gendringen (Gelderland). Komt hij in aanmerking voor SDE+-subsidie? Zo ja, dan komt hij onmiddellijk in actie. Zijn 8 varkensstallen worden dan in het najaar gesloopt en op de vrijkomende vierkante meters op zijn bouwkavel plaatst hij vervolgens zonnepanelen. Bij elkaar ruim een hectare. Hij droomt van een positieve uitkomst, maar hij heeft daar helaas geen invloed op. “Ik hoop dat het goed komt, maar niets is zeker.”
Project Zon op erf
Masselink is een van de 5 deelnemers aan het Gelderse project Zon op erf, een project van provincie Gelderland, gemeenten en Achterhoekse Groene Energie Maatschappij (AGEM). En natuurlijk van de betrokken agrarische ondernemers.
Masselink had tot eind jaren 90 een bedrijf met 250 zeugen en 2.000 vleesvarkens. Een flink bedrijf, maar op de lange termijn bezien toch te klein. Als hij tot de blijvers in zijn sector wilde behoren, zou hij moeten opschalen. Hij koos een andere weg.
In het begin van deze eeuw schakelde hij gedeeltelijk om naar wijnbouw. Nu is hij meer wijnboer dan varkenshouder; hij heeft op dit moment naast zijn velden met druiven nog 1.000 vleesvarkens. “De hypotheek moet worden betaald, definitief stoppen met de varkenstak is voor mij op dit moment geen optie.”
Verpauperde stallen
6 van zijn 8 stallen staan al jarenlang leeg. De verpaupering slaat toe. Onderhoud pleegt hij niet meer. Dat wordt zichtbaar, hij stoort zich eraan. Op de daken liggen honderden asbestplaten. In 2024 moet het asbest zijn gesaneerd, zo heeft politiek Den Haag bepaald. “Het zonneproject komt voor mij als een geschenk uit de hemel. Die gebouwen moeten weg, want een alternatieve bestemming is er eigenlijk niet.
“Van mijn veld met zonnepanelen ziet de voorbijganger straks weinig”
Ze staan al jaren te koop, maar er komt geen varkenshouder die hier aan de slag wil. En eigenlijk wil ik dat ook niet, zo pal naast mijn druivenstruiken. De buurt trouwens ook niet. Het project is daarom een uitkomst: oude stallen slopen, asbest saneren en een enorme hoeveelheid duurzame energie opwekken. Dat is 3 keer winst!”
Prachtig pr-verhaal
Maar zit de buurt wel te wachten op een veld met meer dan 10.000 vierkante meter aan panelen. Overal in het land klinkt protest tegen de aanleg van zulke zonnevelden. In Gendringen niet? Masselink hoort weinig kritische geluiden. De panelen komen op zijn bouwkavel, dat scheelt natuurlijk. “De buurt gunt mij dit. Liever zonnepanelen dan varkens, vinden de meeste mensen. Ik houd bij de aanleg van het veld natuurlijk wel rekening met de omgeving. Het wordt een echt zonnepark, met hagen en knoteiken rondom. Je ziet er straks weinig van. De bezoekers van mijn wijnbedrijf kan ik straks een prachtig verhaal vertellen. Dat straalt af op de wijn die van mijn druiven wordt geproduceerd. Dit is gewoon een prachtig pr-verhaal.”
Bijna te mooi om waar te zijn. Dat beaamt Masselink trouwens onmiddellijk. Boeren die soortgelijke plannen bedenken, geeft hij een waarschuwing. “Aanpassing van het bestemmingsplan aan de nieuwe situatie kost erg veel energie. Ik had gehoopt daar vanuit het project meer begeleiding bij te krijgen, maar uiteindelijk moet ik het allemaal zelf uitzoeken.”
Aanleg van zonnevelden
De aanleg van de zonnevelden is volkomen afhankelijk van de beslissing over de SDE+-subsidie. Masselink: “Van de zonne-energie die ik straks produceer, gebruik ik op mijn bedrijf slechts een klein gedeelte. Verreweg het grootste deel gaat naar het net. Als ik daar alleen de kale elektriciteitsprijs voor krijg, kan de aanleg nooit uit. Punt is dat ik bij deze subsidieaanvraag moet concurreren met aanvragers die tientallen hectares aan zonnevelden willen aanleggen. Die kunnen waarschijnlijk goedkoper zonne-energie produceren dan ik. Het was mooi geweest als voor ondernemers zoals ik een speciale regeling zou bestaan. Maar die is er niet. Kortom, of het plan van mij en mijn 4 collega’s doorgaat, is niet zeker. Kom in juni nog maar eens terug. Dan kan ik je hopelijk de subsidiebeschikking laten zien.”
Provincie: half miljoen euro voor Zon Op Erf
De provincie Gelderland trekt 500.000 euro subsidie uit om vijf demonstratieprojecten van Zon Op Erf uit te laten voeren door de AGEM.
Doel van Zon op Erf is om leegstaande schuren op boerenerven te slopen en te vervangen door zonnepanelen. Hiermee wordt verloedering door ongebruikte schuren tegen gegaan en wordt er tegelijkertijd duurzame energie geproduceerd. Ook worden bij de sloop van de stallen asbestdaken gesaneerd.
Gedeputeerde Bea Schouten: ‘Het opruimen van leegstaande schuren, duurzame energie opwekken en saneren van asbestdaken zijn stuk voor stuk belangrijke opgaven voor ons. We dragen graag bij aan dit soort slimme initiatieven waarbij meerdere doelen worden gecombineerd.’
Van landbouwboer naar zonneboer Zon Op Erf is oorspronkelijk een idee van de gemeente Bronckhorst. Vorig jaar werd de eerste fase uitgevoerd door AGEM in opdracht van de acht Achterhoekse gemeenten en ondersteund door de provincie. Toen werd onderzocht of er geïnteresseerde boeren zijn en of het rendabel kan zijn voor boeren om schuren te slopen en zonnepanelen op hun vrijgekomen erf te plaatsen.
Uit onderzoek blijkt dat dit kan, maar dat een aantal factoren essentieel is, zoals aansluitkosten op het elektriciteitsnet, rentepercentage banklening, SDE+ subsidie, kostprijs installatie, sloop-en saneringskosten en het wijzigen van het bestemmingsplan. Om in de praktijk te testen hoe dit uit zal pakken worden nu door AGEM vijf demonstratieprojecten uitgewerkt. Hierin wordt ook onderzocht hoe de kosten van toekomstige Zon op Erf projecten omlaag kunnen.
Twee projecten direct van start Twee van de vijf projecten gaan meteen van start. Bij agrariër Leon Masselink in Gendringen wordt circa 3000 m2 schuren en overige opstallen gesloopt en ca 9500 m2 zonnepanelen geplaatst. Bij Patrick Schut in Varsselder wordt ca 4500 m2 opstallen gesloopt en 11000 m2 zonnepanelen geplaatst.
Saneren asbestdaken, aanpakken leegstand en duurzame energie Gelderland wil in 2030 energieneutraal zijn. Om dat te bereiken moet er veel meer duurzame energie opgewekt worden. Ook moet er een oplossing komen voor de verloedering in de Achterhoek door de vele leegstaande boerenschuren.
Schuren met asbestdaken vormen nog een extra opgave. In 2024 moeten alle asbestdaken in Nederland gesaneerd zijn en met name agrariërs hebben nog veel asbestdaken liggen op hun schuren. Door de sanering van de daken te combineren met een duurzaam verdienmodel, kan het aantrekkelijker worden voor boeren om te saneren.
Alle asbestdaken moeten in 2024 weg zijn, maar lukt dat?
ARNHEM – ‘Voor je het weet is het 2024’. Onder dat motto willen provincie, Achterhoekse gemeenten en adviesbureau LNAGRO huiseigenaren en boeren aansporen snel werk te maken van asbestsanering. Vanaf 1 januari 2024 mogen er geen asbestdaken meer zijn, maar of dat gaat lukken?
Volgens de provincie Gelderland ligt er nog zo’n 14 miljoen vierkante meter aan asbestdaken in de provincie. Voor 1 januari 2024 moet dat allemaal gesaneerd zijn, maar het gaat nog steeds te langzaam, zeggen ze ook bij adviesbureau LNAGRO, dat particulieren en boeren in het buitengebied adviseert.
Regelgeving te streng
‘Er wordt nu maar ongeveer de helft gedaan van wat we zouden moeten doen’, zegt Anton Legeland van LNAGRO. ‘In dit tempo halen we het niet.’ Dat komt volgens hem vooral doordat de regelgeving steeds verder is aangescherpt. Legeland onderschrijft daarmee de bezwaren van een aantal Gelderse woningcorporaties. Die zeggen dat de veiligheidsmaatregelen nu zo streng zijn dat het saneren veel meer tijd en dus ook geld kost.
Volgens de provincie zijn die veiligheidsmaatregelen noodzakelijk, maar valt er nog tijd te winnen met aanpassing van de regels. Bram ten Bosch, deskundige namens de provincie Gelderland: ‘We willen een gezamenlijke aanpak graag stimuleren. Maar dat is weleens lastig met de huidige regels. Als er bijvoorbeeld in een regio meerdere daken gesaneerd worden, moet er per pand aangegeven worden op welke dag er gewerkt wordt. Dat is lastig als je aan meerdere panden tegelijk werkt en werkt dus vertragend.’
Den Haag moet regels verbeteren
De provincie bepleit daarom in Den Haag een aanpak van de regels. Daarnaast zouden gemeenten volgens Ten Bosch moeten nadenken over leenmogelijkheden voor hun burgers en is er ook nog winst te halen wanneer bedrijven totaalconcepten gaan aanbieden. ‘Op een aantal plekken gebeurt dat al. Bedrijven die alles, van onderzoek tot en met financiering, regelen.’
In samenwerking met provincie, gemeenten en saneringsbedrijven houdt LNAGRO in de Achterhoek daarom informatiebijeenkomsten. Bij Zalencentrum Radstake in Heelweg kunnen particulieren en boeren deze dinsdag terecht met vragen over sanering en financiering. Ten Bosch: ‘Als we in een bepaalde regio verschillende panden tegelijk aan kunnen pakken, gaat het sneller en is het goedkoper.’
Of daarmee op 1 januari 2024 echt alle asbestdaken in Gelderland verdwenen zijn, is nog de vraag. Maar wie na die datum nog een asbestdak heeft, kan in de problemen komen, meent Anton Legeland van adviesbureau LNAGRO. ‘De gemeenten moeten dan gaan controleren en handhaven. Maar ook verzekeraars kunnen dreigen een pand dat nog asbest heeft na die datum niet meer te verzekeren.’
